In een maatschappij waar schoonheidsnormen lange tijd zijn gedicteerd door strikte principes, heeft de laatste decennia een opmerkelijke transformatie plaatsgevonden die het lexicon van wat het betekent om 'mooi' te zijn heeft herschreven. De tijd dat het esthetische ideaal beperkt bleef tot slanke silhouetten op tijdschriftovers en catwalks is voorbij. Vandaag beleven we een culturele omwenteling die de rijke diversiteit van menselijke lichaamsvormen viert, van slank tot robuust. Deze evolutie heeft niet alleen cosmetische gevolgen, maar is ook ingrijpend voor het gevoel van eigenwaarde, de volksgezondheid en sociale inclusiviteit. Laten we ons even verdiepen in de evolutie van modetrends met betrekking tot figuur en gewicht om te begrijpen of het de moeite waard is om achter zulke trends aan te rennen.
Een eeuw van extreem afvallen
De fascinatie voor slankheid is niet in eensklaps ontstaan; de wortels ervan reiken terug in de annalen van de tijd, versterkt door verschillende sociale en culturele invloedem. De laatste helft van de 20e eeuw was echter pivotaal in het canoniseren van deze slanke esthetiek. In het kielzog van de naoorlogse welvaart en de proliferatie van massamedia begon de wereld schoonheid te distilleren in gemakkelijk verteerbare sjablonen. Het was een tijdperk dat rijp was voor de opkomst van "heroïne chic", een samenleving die gecharmeerd was door een androgyne, frêle lichaamsbouw. Als antithese van de voluptueuze sterretjes van de jaren '50 kon deze trend gelezen worden als een rebellie tegen het openlijk sensuele en het streven naar een geïntellectualiseerde vorm van schoonheid die meer bestond in moderedacties dan in vlees en bloed.
De onvoorziene voor- en nadelen van het slankheidsideaal
Te midden van de overvloed aan kritiek op de 'cultus van de slankheid', is het essentieel om een aantal onbedoelde voordelen te ontrafelen, zij het voordelen die de nadelen niet helemaal compenseren.
Zilveren voeringen: De voordelen
- Afwijzing van ongezond gewicht
De wens om trends te volgen heeft veel mannen en vrouwen aangemoedigd om te sporten, naar de dokter te gaan om overgewicht aan te pakken en hun gezondheid onder de loep te nemen.
- Artistieke expressie
Het minimalisme van slanke lichamen werd een medium voor modeontwerpers om hun visie op te schilderen, niet gehinderd door de noodzaak om specifieke lichaamskenmerken te accentueren of te camoufleren. De slanke vorm werd een abstract ideaal, een muze voor high-concept mode.
Schaduwen in het frame: De nadelen
Hoewel de slankheidstrend haar paradoxale deugden had, was de tol die zij eiste ver strekkend en vaak slopend:
1. Lichaamsdysmorfie
De verheerlijking van slankheid luidde een golf van lichaamsbeeldproblemen in. Eetstoornissen zoals anorexia en boulimia namen toe doordat mensen geobsedeerd raakten met het heersende ideaal.
2. Uitsluitende praktijken
Deze esthetische affiniteit vernauwde de deur naar succes en acceptatie, waardoor degenen die zich niet aanpasten werden uitgesloten. Een cultuur van discriminatie die de carrièremogelijkheden van modellen, acteurs en gewone mensen aantastte .
3. Compromissen sluiten met gezondheid
De zoektocht naar slankheid negeert vaak cruciale aspecten van gezondheid. Extreem afvallen is meestal in strijd met een gezonde levensstijl.
De opkomst van ‘body posititivity’
Als de 20e eeuw een eindeloze lus was van lenige ledematen en smalle tailles, dan luidde de 21e eeuw een nieuw lied in dat doordrenkt was van verschillende tempo's en harmonieën. Het begin van de jaren 10 was een keerpunt, een moment waarop ingrijpende maatschappelijke verschuivingen in combinatie met digitale connectiviteit leidden tot de beweging van lichaamsgerichte mode. Geworteld in activisme en intersectioneel feminisme, verwierp dit nieuwe ethos de 'cookie-cutter' mallen die tot dan toe het sartoriale landschap hadden beperkt. Met hashtags als de nieuwe piketborden werden sociale mediaplatforms digitale salons voor democratische dialogen over schoonheid. De opkomende esthetiek was niet slechts een reactie op eerdere idealen, maar een revolutionaire verklaring dat elk lichaam het waard is om gevierd en vertegenwoordigd te worden.
Voor- en nadelen van ‘body positive’
Het licht aan de horizon: Voordelen van de body positive beweging
- Cultivatie van eigenwaarde
Deze benadering van mode zorgde voor een keerpunt in het individuele gevoel van eigenwaarde. Het psychologische voordeel van jezelf vertegenwoordigd te zien in de media, zonder retouche ‘body positive’-ering of beperkende kwalificaties, kan niet worden onderschat.
- Gehoor voor gemarginaliseerde stemmen
Traditioneel gemarginaliseerde gemeenschappen - of ze zich nu onderscheiden door een minderheid te zijn, hun etniciteit, seksuele oriëntatie of fysieke beperktheden - werden naar de voorgrond getild. Het podium werd verbreed om een mozaïek van menselijke complexiteit te tonen.
- Holistische benadering van welzijn
In tegenstelling tot haar voorganger, die een beperkte kijk had op gezondheid als een esthetische prestatie, richtte de lichaamsgerichte beweging de dialoog op het totale welzijn - fysiek, emotioneel en mentaal.
Het schemergebied: Complexiteit en nadelen
1. Risico op trivialisering
Toe-eigening brengt het risico met zich mee dat de term 'bodypositivity' een hype wordt, ontvreemd van de oorspronkelijke oproep tot tolerantie en verzet tegen body-shaming. Wanneer de term commercieel gebruikt wordt, kan de essentie ervan gereduceerd worden tot een vluchtige trend in plaats van een betekenisvolle verandering.
2. Het verwarren van 'acceptatie' en welzijn
Er is een dunne lijn tussen het prijzen van alle lichaamstypes en het negeren van de werkelijke gevolgen voor de gezondheid van obesitas of te dun zijn. We mogen niet vergeten dat obesitas een ziekte is die een serieuze behandeling vereist, soms met medicijnen.
Conclusie
Trends zijn veranderlijk en gezondheid is iets dat je altijd bij je moet hebben. Zowel de slankheidsmode als ‘body positivity’ hebben positieve en negatieve aspecten. Misbruik van welke mode dan ook kan negatieve gevolgen hebben. Wees jezelf, maar vergeet ook niet een gezonde levensstijl aan te houden.
